همایش ملی «برنامه درسی و عدالت» برگزار شد
بیستمین همایش سالانه «انجمن مطالعات برنامه درسی ایران» با عنوان «برنامه درسی و عدالت» با قرائت پیام رییس جمهور ۲۱ آذرماه ۱۴۰۳ در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس آغاز به کار کرد.
❇️به گزارش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران؛ در این مراسم سرپرست معاونت آموزشی دانشگاه تربیت مدرس تغییر پارادایم‌های فکری را بر حوزه آموزش نیز اثرگذار دانست و گفت: دانشگاهها و مدارس کنونی محصول تفکر مبتنی بر انسان‌محوری است؛ این تفکر منجر به گسترش دموکراسی، گسترش تحقیقات علمی و اقتصاد مشتری‌محور شد. امروزه صاحب‌نظران معتقدند دوران حاکمیت جریان اطلاعات و دیتا بر ما آغاز شده و این تغییر پارادایم فکری قطعا بر آموزش تاثیرگذار خواهد بود.
دکتر سامان حسینخانی خاطر نشان کرد: آموزش می‌تواند در تمام دنیا تحول ایجاد کند و در دانشگاهها، آموزش، زیربنای پژوهش و فناوری است و اگر با عدالت نیز همراه باشد تاثیر بیشتری خواهد داشت.
❇️ در ادامه معاون علمی، فرهنگی و اجتماعی معاون اول رییس‌جمهور در سخنانی ضمن تشکر از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش به توجه و اهتمام ویژه دولت به دستاوردهای علمی این همایش و تسهیل‌گری در امر آموزش و پژوهش و مطالعه دانشجویان اشاره نمود.
دکتر سید ضیا هاشمی در ادامه پیام ویژه دکتر پزشکیان رییس‌جمهور را خطاب به بیستمین همایش سالانه «انجمن مطالعات برنامه درسی ایران» قرائت کرد.
❇️در ادامه رییس انجمن مطالعات برنامه درسی ایران در سخنانی به معرفی کوتاهی از اهداف و برنامه‌های این انجمن پرداخت و مرجعیت علمی، مسئولیت اجتماعی و کنشگری در اشتغال دانش‌آموختگان را از جمله اهداف راهبردی انجمن عنوان کرد.
دکتر مرتضی کرمی به تدوین برنامه راهبردی انجمن (۱۴۰۲ – ۱۴۰۹) اشاره و ایفای نقش مرجعیت علمی، مسئولیت اجتماعی و کنشگری انجمن در زمینه اشتغال‌زایی فارغ‌التحصیلان و تحول در نظام حکمرانی مالی و اداری انجمن را از موارد این برنامه برشمرد.
وی به تاسیس نشریه مطالعات برنامه درسی در تربیت و بالندگی معلم به عنوان یک نشریه علمی با دسترسی آزاد به عنوان یک از فعالیت‌های اخیر انجمن اشاره و افزود: این نشریه با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به صورت الکترونیکی توسط انجمن مطالعات برنامه درسی ایران منتشر می‌شود. ایشان همچنین به مواردی چون تدوین منشور نشر انجمن به منظور ارزیابی مستمر نشریات، نمایه سازی بین‌المللی نشریات و کسب رتبه A نشریات انجمن در ارزیابی وزارت علوم اشاره کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد همچنین از لغو قرارداد انجمن با برخی نشریات که ارتباط کمتری با انجمن داشتند خبر داد و افزود: با مجلات «تدریس‌پژوهی»، «توسعه برنامه درسی دانشگاه مازندران»، «مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» و «یادگیری و آموزش زبان» قرارداد حمایت منعقد شده است.
کرمی به برگزاری موفق سومین همایش ملی برنامه درسی و اشتغال با عنوان «پرورش شایستگی‌های اشتغال‌پذیری»، جشنواره دکتر علی شریعتمداری، نوزدهمین همایش سالانه انجمن با عنوان «برنامه درسی و مسئولیت اجتماعی»، تاسیس کمیته معلمان، پویش بهترین معلم من و معلم نامه (برنامه درسی و عدالت) و برگزاری نمایشگاه کتاب در دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان برخی دیگر از اقدامات انجمن اشاره و ادامه داد: شعب انجمن در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، فارس، اصفهان، مازندران، قم و هرمزگان فعال هستند و مجوز تاسیس شعب انجمن در استان‌های چهار محال و بختیاری، بوشهر، مرکزی، آذربایجان شرقی، اردبیل و کرمانشاه نیز صادر شده است.
وی همچنین بر افزایش ۱۴۹ درصدی اعضای انجمن مطالعات برنامه درسی ایران از آغاز شروع به کار هیئت مدیره دوره نهم (بهمن ۱۴۰۰) تا آذر ۱۴۰۳تاکید و افزود: تعداد اعضای انجمن در بهمن ۱۴۰۰، ۲۸۵ نفر بوده که اکنون و در آذر ماه سال ۱۴۰۳ به ۷۱۵ نفر ارتقا یافته است.
رئیس انجمن مطالعات برنامه درسی ایران همچنین به تهیه و انتشار گزارش‌های سه ماهه انجمن که به اقدامات، فعالیت‌ها و مصوبات انجمن می پردازد نیز اشاره و افزود: فصلنامه خبری انجمن مطالعات برنامه درسی ایران نیز هر سه ماه یک بار روی سایت و فضای مجازی انجمن منتشر می‌شود که دربرگیرنده فعالیت.های انجام شده انجمن در هر فصل است.
کرمی در انتها به کسب گرید A توسط انجمن در سامانه جامع انجمن‌های علمی ایران در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و افزود: انجمن در مجموع در شاخص‌های مختلف از جمله توسعه تعاملات ملی و بین‌المللی، مدیریت علمی و ایجاد نقش مرجعیت، کارنامه توانمندی انجمن‌های علمی و دیگر فعالیت‌ها موفق به کسب نمره ۱۱۶۵ از ۱۵۰۰ امتیاز شده است.
❇️دبیر علمی این همایش به عنوان سخنران بعدی این مراسم در سخنانی به تعداد مقالات رسیده به دبیرخانه همایش اشاره کرد و گفت: ۲۰۵ مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شد که از این تعداد، بیش از ۷۰ مقاله مورد پذیرش قرار نگرفتند و ۳۴ مقاله برای ارائه شفاهی پذیرش شد و مابقی به صورت پوستر ارائه خواهد شد.
دکتر جواد حاتمی خاطرنشان کرد: امیدواریم در دوره‌های آتی این همایش، جایزه ملی عدالت آموزشی در کشور را ایجاد کنیم و از بنیادها و نهادهای فعال در حوزه عدالت آموزشی و کنشگران فعال این حوزه تجلیل نماییم. همچنین دانشگاه تربیت مدرس نیز به عنوان دانشگاه مولود انقلاب، قطب توسعه عدالت آموزشی در کشور معرفی شود.
❇️در ادامه مراسم دبیرکل ملی یونسکو در ایران از برنامه درسی به عنوان یکی از اجزای کلیدی نظام‌های آموزشی یاد کرد که یونسکو به آن توجه ویژه‌ای دارد.
دکتر حسن فرطوسی اظهار کرد: برنامه درسی باید بر اساس نیازهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی هر کشور طراحی شود و از ویژگی‌های برنامه درسی، انعطاف‌پذیری آن است تا بتواند به نیازهای خاص جوامع محلی پاسخ فراخوری بدهد.
وی تصریح کرد: توجه به فرهنگ و زبان بومی در برنامه درسی و فراگیر بودن و دسترسی همه افراد به آموزش از جمله موضوعاتی است که یونسکو بر آن تاکید دارد و برنامه درسی باید به گونه‌ای طراحی شود که نیازهای همه کودکان را مدنظر قرار دهد و آموزش مادام‌العمر را برای آنان تضمین نماید.
دبیرکل ملی یونسکو در ایران بر اهمیت نوآوری در روش‌های تدریس و استفاده از فناوری‌های نوین برای تقویت یادگیری تاکید کرد.
فرطوسی اذعان کرد: برنامه درسی باید شامل معیارهایی برای ارزیابی کیفیت آموزش باشد و بهبود کیفیت آموزشی نیازمند توسعه حرفه‌ای مستمر معلمان است و یونسکو بر لزوم آموزش معلمان و ارائه فرصت‌های یادگیری مداوم تاکید بسیار دارد.
وی بر اهمیت توجه به کارآفرینی برای بسط عدالت آموزشی تاکید کرد و گفت: برنامه درسی باید مهارت‌های کارآفرینی را در دانش‌آموزان تقویت کند تا خودشان بتوانند فرصت‌های شغلی را ایجاد نمایند و تقویت نوآوری و خلاقیت منجر به ایجاد نسل جدیدی از کارآفرینان خواهد شد.
دبیرکل ملی یونسکو در ایران بر لزوم توجه یونسکو به موضوعات محیط زیستی و توسعه پایدار در برنامه درسی، توجه به تنوع فرهنگی در آموزش، ارزیابی مستمر برنامه درسی و اصلاح آن تاکید کرد و گفت: برنامه درسی باید فرایندی پویا و چندجانبه باشد و با مشارکت ذی‌نفعان آموزشی شامل معلمان، دانش‌آموزان، والدین و جامعه باید برنامه درسی متناسب با نیازهای واقعی جامعه تدوین شود.
❇️ رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش به عنوان سخنران بعدی این همایش به دوگانه‌های چالش‌برانگیز عدالت و کیفیت در برنامه درسی اشاره کرد و گفت: عدالت در برنامه درسی یعنی برنامه درسی و مواد آموزشی به گونه‌ای باشد که زمینه دسترسی برابر همه دانش‌آموزان به محتوای آموزشی مطلوب را فراهم نماید.
دکتر علی لطیفی درادامه به چالش‌های پیش‌رو در این خصوص از جمله برنامه درسی مبتنی بر رویکردهای فعال و متکی به معلم توانمند یا برنامه درسی خودخوان، برنامه درسی با تجهیزات و امکانات مطلوب و به قدر کفایت یا امکانات حداقلی و محتوای آموزشی ناظر بر کنکور اشاره کرد.
وی بر لزوم عبور از عادت‌های ذهنی و ارتقای افکار عمومی از ابعاد فروگذار شده عدالت و کیفیت آموزشی تاکید کرد.
❇️ معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پروش در ادامه با بیان آماری از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در کشور گفت: حدود ۹ میلیون و ۲۲۰ هزار دانش‌آموز ابتدایی در کشور است که حدود ۶۰۰ هزار نفر آنان از اتباع هستند و حدود ۲۶ درصد از آنان را دانش‌آموزان روستایی تشکیل می دهند. ۳۸۷ هزار کلاس درس در دوره ابتدایی در کشور وجود دارد و ۳۶۰ هزار نفر نیروی انسانی در دوره ابتدایی مشغول تدریس و خدمت هستند.
دکتر رضوان حکیم‌زاده به مفهوم ابعاد و چالش‌های ارتباط مفهومی عدالت آموزشی و عدالت برنامه درسی پرداخت و تصریح کرد: عدالت آموزشی یعنی فراهم بودن دسترسی برابر به آموزش با کیفیت برای همه اما عدالت برنامه درسی به طراحی و اجرای برنامه درسی اشاره دارد که نیازهای متنوع یادگیرندگان را در نظر می گیرد.
وی در ادامه به تشریح عدالت در برنامه درسی و دیدگاه فراگیر در این خصوص پرداخت.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش افزود: ساختار خانواده دانش‌آموزان، مهاجر بودن آنان، قومیت، نژاد، مذهب زبان و منطقه جغرافیایی آنان می‌تواند در شرایط یادگیری دانش‌آموزان تفاوت ایجاد کند.
حکیم‌زاده یادآور شد: برنامه درسی می‌تواند در جهت پر کردن شکاف‌های ایجاد شده ناشی از برخی از سیاست‌های موجود نقش موثری ایفا نماید.
وی در پایان بر لزوم توجه به سه اصل مهم در رویکرد فراگیر در طراحی برنامه درسی شامل چرایی یادگیری (انگیزش)، چیستی یادگیری(محتوا) و چگونگی یادگیری ( تعیین اهداف، استراتژی‌ها و مهارت‌ها) تاکید کرد.
❇️ وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی نیز در این همایش اظهار کرد: شاید امری که جامعه ایران می‌تواند بر سر آن توافق کند، بحث عدالت و کودکان و حوزه آموزش است؛ یعنی افرادی با گرایش‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی همگی مسئله‌ای به نام عدالت آموزشی در ابعاد خودش را به رسمیت می‌شناسند و قبول دارند که برای بهبود سیستم آموزشی و برابری فرصت‌ها در حوزه آموزش باید اقداماتی صورت بگیرد. این هم مسئله بودن جامعه کمک به ایجاد توافق خواهد کرد.
احمد میدری عنوان کرد: آموزش و پرورش در هیچ کجای دنیا آنقدر توانایی ندارد که خودش بدون مشارکت بخش خصوصی بتواند هم کتاب‌های خوبی تدوین کند که به روز هم باشد و هم اینکه بتواند آزمون درستی برگزار بکند یعنی بخش خصوصی در مقطع متوسطه و دوره‌های کوتاه‌مدت فنی حرفه‌ای باید آزمون را برگزار کند تا ببیند این دانش آموز می‌تواند وارد بازار کار شود. ما در وزارت‌خانه می‌توانیم در مورد تدوین کتب و نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای از طریق استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی و پژوهشگران مشارکت داشته باشیم.
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی افزود: مسئله کودکان بازمانده از تحصیل مسئله‌ای است که برای بسیاری از افراد ملموس است؛ بر اساس آماری که سال گذشته آموزش و پرورش منتشر کرد ما حدود کمتر از ۲۰۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی داریم و حدود ۸۰۰ تا ۸۸۰ هزار در دوره متوسطه اول و متوسطه دوم داریم. بنابراین حل این مسئله بزرگ برای جامعه راحت نیست ولی امری است قابل توافق که می‌توانیم آن را حل کنیم.
میدری افزود: درخواست من این است که ما بتوانیم توافق اجتماعی برای حل مسئله عدالت داشته باشیم که شاید بهترین مصداق و شدنی‌ترین مصداق آن عدالت آموزشی باشد.
