وبلاگ دکتر عطاران از برگزاری همایش هفتم

درس هایی از سه همایش

دو هفته گذشته را در سه همایش حضور پیدا کردم. از یک شنبه ۱۸ فروردین تا پنج شنبه در همایش بین المللی فناوری ارتباطات و تعلیم و تربیت در  (golf university for science and technology)  در کشور کویت حضور داشتم. پنج شنبه از کویت به اهواز رفتم تا مقاله مشترک خود با یکی از دانشجویان دکتری را در همایش فناوری آموزشی در عصر اطلاعات و ارتباطات ارائه کنیم. جمعه شب به تهران باز گشتم و چهار شنبه و پنج شنبه را هم در دانشگاه تربیت معلم , در هفتمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران حضور یافتم. این سه همایش , تفاوت هایی داشتند که به برخی از آن ها اشاره می کنم.

۱٫    همایش کویت جنبه بین المللی و بین رشته ای داشت و از بیش از ۴۰ کشور در آن شرکت کرده بودند. همایش اهواز مهمان خارجی نداشت و در همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران دو مهمان از مالزی شرکت داشتند که دو مقاله هم ارائه کردند.

۲٫    تفاوت مهم همایش کویت با دو همایش دیگر این بود که اکثر کسانی که از خارج از کویت آمده بودند, مطالعات موردی داشتند و نتایج مطالعات خود را بیان می کردند. به نظر من آن ها به اطراف خود نگاه بهتری داشتند و از عمل به نظر حرکت می کردند و به تجربه های زیسته (living experience) خود نظر داشتند. مثلا خانمی از عربستان روش ویکی را در مورد ۱۵۰ دانشجوی خود در دوره کارشناسی به کار گرفته بود تا نتایج آن ها را بر مهارت های نگارش و پژوهش ایشان بررسی کند و گزارش یافته های خود را بیان کرد. دو نفر دیگر از سوئد, که به طرز جالبی بیست دقیقه سخنرانی خود را تقسیم کرده بودند, ۱۵ معلم را در هشت ماه آموزش فاوا داده بودند و گزارش اثر بخشی مدل آموزش خود را بیان کردند. و به همین ترتیب اکثر محققان به جای آن که آرمان گرایانه پژوهش کنند, به اطراف خود توجه داشتند. در همایش اهواز که با برنامه ریزی و مدیریت خوبی برگزار شده بود,متاسفانه برخی سخنرانی ها تاریخ مصرفش مربوط به شش سال قبل بود  و اگر چه به زمینه های تجربی اشاره نداشت ولی از لحاظ نظری نیز نکته تازه ای من در آن ندیدم.البته بی انصافی است اگر بگویم که همه مقالات این چنین بود. در همایش انجمن مطالعات برنامه درسی در ارائه مقاله ای شرکت کردم که از نوع مقالات ارائه شده در همایش کویت بود. عنوان مقاله "طرح استفاده از برنامه درسی مبتنی بر فعالیت پروژه ای برای یادگیری روش پژوهش در علوم تجربی" بود که سه دبیر آن را به صورت مشترک تهیه کرده بودند و گزارش اجرای روش خود و نتایج آن را بیان کردند.

۳٫    یکی از تفاوت های همایش انجمن مطالعات برنامه درسی با دو همایش دیگر این بود که یک نشست تخصصی در باره "عام گرایی و تخصص گرایی در برنامه درسی دوره متوسطه " به مدت دو ساعت ارائه شد که به دلیل حضور هفت نفر در آن که دیدگاه های متفاوت و بعضا معارضی داشتند, جلسه چند سویه و حاوی دیدگاه های گوناگون بود. علاوه بر آن ۴ هم اندیشی نیز با حضور جمعی محدود تر به طور همزمان برگزار شد که در یکی از آن ها من شرکت داشتم.

۴٫       بر اساس آن چه که در این سه همایش من ملاحظه کردم چند پیشنهاد دارم.

·     همایش حتما باید برای غنی تر شدن , به افراد خاصی سفارش مقاله بدهد. سطح برخی از مقالات بسیار پایین است. گرایش پاره ای از استادان به شرکت در همایش و بهره گیری از امتیاز آن برای گرانت, به تدریج نگران کننده می شود و اصل فلسفه برگزاری همایش به فراموشی سپرده می شود.

·     همایش های ما برای دعوت از شرکت کنندگان خارجی دچار مشکل جدی هستند. مشکلاتی که هم جنبه مالی دارد و هم عدم اقبال متخصصان بین المللی را شامل می شود. پیشنهاد من این است که برای همایش های علمی در حوزه علوم تربیتی حد اقل در سطح منطقه دعوت هایی به عمل بیاید که با ما دارای وجوه مشترک نیز هستند.

·     به نظر من کمیته علمی همایش ها باید میزان سختگیری خود را افزایش دهد و تعداد مقالات را کمتر کنند و همایش را با حجم کمتر مقاله و برگزاری هم اندیشی ها, نشست های تخصصی و کارگاه های آموزشی غنی تر سازند.

·     بهتر است که همایش از متخصصان رشته های دیگر که به نوعی با رشته علوم تربیتی وجوه مشترک دارند, دعوت کند. من در حوزه فناوری اطلاعات تجربه خوبی در تعامل با اصحاب علوم پایه و مهندسان داشته ام. فکر می کنم در همایش های علوم تربیتی, متخصصان رشته هایی چون روانشناسی, جامعه شناسی, فلسفه, علوم سیاسی, مطالعات فرهنگی و .. می توانند رشته را از حالت جزیره بیرون بیاورند تا بتوان به پدیده های علوم تربیتی از منظر های گوناگون نگاه کرد.

·     در همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران در پاره ای گفت و گو ها با دانشجویان دوره دکتری و ارشد, تصورشان این بود که در همایش تنها مقالات کسانی که نام و نشان دارند و مشهورند, چاپ می شود و از این قضیه سخت گله مند بودند. البته این اعتراض به نظر من وجهی نداشت. چون تمام مقالات بدون اسم داوری شده بود, ولی جایی البته برای سوء تفاهم جدی وجود داشت. علت هم آن بود که یکی از همکاران انجمن تعداد زیادی از مقالات مشترکش با دانشجویان در مجموعه مقالات چاپ شده بود و این سخت موجب اعتراض شده بود. به نظر می رسد باید تمهیداتی اندیشید که از این پس از افراد تعداد محدودی مقاله چاپ شود.

در همایشی که اخیرا  خلاصه مقاله فرستاده ام. دو روز قبل از شروع همایش برنامه ای برای دانشجویان و محققان جوان گذاشته اند که ایده های خود را در آن جا مطرح کنند. این شیوه را هم می توان متناسب با محیط فرهنگی خود ما طوری تنظیم کرد که نیم روز از همایش اختصاص  به دانشجویان و محققان جوان داشته باشد و در آن استادان مبرز نیز شرکت کنند و به محقق در کار او کمک کنند.

·     بهتر است فرمت مشخصی را برای ارائه همایش به شرکت کنندگان پیشنهاد کنیم. سخنرانی تمام مطالبی را که می گفت روی اسلاید هایی که به نمایش گذاشته بود آورده بود و تفاوتی بین صحبت او و اسلاید ها وجود نداشت و باعث خستگی شدید مستمعین شده بود.