برنامه درسی تربیت بدنی دوره راهنمایی : رویکردها و الگوها
(تجارب کشورهایتوسعه یافته)
دکتر محمد جوادی پور- دکتر محمد رضا اسمعیلی
مکان برگزاری: سالن اجتماعات سازمان پژوهش
بنت (Bennett) تربیت بدنی را به عنوان بخشی از تعلیم و تربیت عمومی تعریف کرده است که از طریق فعالیت جسمانی و حرکت از قبیل انواع بازی ،مسابقه، ورزش، ….و فعالیت های مشابه اجرا می شود. تربیت بدنی به عنوان یکی از بخش های اصلی برنامه درسی بسیاری از کشورهای جهان (۹۲%) به شمار می آیدHardman) 2005). مطالعه هاردمن نشان می دهد که میزان توجه به درس تربیت بدنی در اکثر کشورهای جهان افزایش یافته است، اما در مجموع وضعیت این درس نگران کننده است.
تربیت بدنی و ورزش به عنوان یکی از نیازهای ضروری جوامع نقش موثری در تحقق اهداف و برنامه های اجتماعی دارد. این پدیده دارای کارکردهای متعددی بوده و با سایر پدیده های اجتماعی ارتباط و تعامل زیادی دارد. کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی، اخلاقی و تربیتی این پدیده را از سایر پدیده ها متمایز ساخته و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برنامه ریزی جامعی در جهت هماهنگی و ارتباط آن و نیز تحقق اهداف و برنامه های آموزشی و پرورشی از طریق آن به عمل آمده است. بسیاری از اهداف تربیتی در ورزش ها و بازی ها نهفته است، از طریق بازی و ورزش به صورت آموزش مستقیم و غیرمستقیم می توان به هدف های اساسی تعلیم و تربیت همجون رشد ابعاد جسمانی، عقلانی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی دست یافت.
علی رغم اهمیتی که ورزش در جامعه ما دارد، اما در طول هشتاد سال گذشته مورد توجه کامل نظام آموزشی نبوده است. بررسی وضعیت این درس بیانگر آن است که همواره از مشکلات عدیده ای چون محدودیت در برنامه ریزی درسی، کمبود فضاها و امکانات ورزشی، فقدان معلم متخصص، نبود کتاب درسی و نگاه متفاوت مسئولان آموزش و پرورش به درس تربیت بدنی باعث گردیده که تحقق اهداف وبرنامه های با مسائل زیادی روبرو گردد. در دوره راهنمایی تحصیلی هنوز برنامه درسی تربیت بدنی به تصویب نرسیده و غالبا معلین بنا بر فراخور اطلاعات و تجارب خود تدریس می کنند.
در تدوین و طراحی برنامه درسی تربیت بدنی عوامل متعددی اثر گذار است که ازجمله مهم ترین آن می توان شناخت کامل از نیازهای دانش آموز، علم تربیت بدنی به عنوان یک حوزه معرفتی و نیازهای جامعه اشاره نمود. اما قبل از توجه به این موضوعات فهم سهم و جایگاده این درس در نظام آموزشی و هماهنگی آن با سایر دروس ضروری است. چشم انداز و ماموریت های اساسی درس تربیت بدنی، اصول و مبانی حاکم بر درس ورزش و اهداف آموزشی درس تربیت بدنی دوره راهنمایی تحصیلی که بخش راهبردی برنامه درسی به شمار می آید حلقه رابط و تعیین کننده جایگاه درس تربیت بدنی در نظام آموزشی است. بررسی و مطالعه کشورهای توسعه یافته با رویکرد مذکور جهت گیری برنامه درسی را مشخص خواهد نمود. علاوه بر ارائه مبانی نظری و نظریه های برنامه درسی تربیت بدنی دوره راهنمایی و رویکردهای کلان و الگوهای برنامه ریزی درسی در این دوره به ویژگی های عناصر برنامه درسی شامل اهداف کلی، محتوای درس، زمان و مکان، وسایل مورد نیاز در تدریس، روش های تدریس و ارزشیابی آن مباحث بسیار دقیقی ارائه می گردد.