عنوان سخنرانی: طراحی و تدوین برنامه درسی مطالعات دوره راهنمایی براساس رویکرد حل مسأله و پژوهشگری دانش‌آموز
سخنران: دکتر نادر سلسبیلی- عضو هیأت علمی پژوهشگاه تعلیم و تربیت
تاریخ و زمان برگزاری: چهارشنبه ۲۵/۵/۸۵ ساعت ۱۰ الی ۱۲
مکان برگزاری: تهران- خیابان ایرانشهر شمالی- سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی- طبقه هشتم- سالن اجتماعات
چکیده:
دروس اجتماعی توانایی در اختیار گذاشتن امکانات غنی برای پیشبرد و مهارتهای تفکر به خصوص مهارتهای تفکر سطح بالا چون حل مسأله، برنامه ریزی و تصمیم‌گیری را در میان دانش‌آموزان دوره‌های مختلف دارند. اما به نظر می‌رسد کمتر برای این مقصود مورد استفاده واقع می‌شوند و اغلب در نظامهای آموزشی و در میان مدارس و معلمان و مدیران به عنوان موضوع‌هایی با اولویت پائین درنظر گرفته می‌شوند.
حل مسئله و پژوهشگری زمینه مناسبی برای پیداکردن معنا در یادگیری‌ها، توجه به بستر و بافت مسائل اجتماعی، یافتن وحدت و ارتباط میان زمینه‌های موضوعی، آشنایی با زیر و بم مسائل شهروندی، دریافت عمیقی از تاریخ و تحولات اجتماعی،تقویت مهارتهای تفکر انتقادی، تصمیم‌گیری و برقراری ارتباط و مفاهمه در قالب تیم‌های حل مسأله فراهم می‌کند. رویکرد حل مسأله کاملاً سازگار و همخوان با اهداف آموزش مطالعات اجتماعی است و در آماده کردن دانش‌آموز برای داشتن کارکرد مؤثر اجتماعی، تربیت متفکری منعطف و فراگیرنده‌ای مستقل و خودراهبر می‌تواند نقش اساسی داشته باشد و این موارد نشانگر اهمیت رویکرد حل مسأله و دست‌آوردهای آموزشی آن در توجه به یادگیری دانش‌آموز و تعمیق آن، در درس‌هاس انسانی و اجتماعی و بخصوص در قالب درس مطالعات اجتماعی، در دوره‌های مختلف تحصیلی است.
طراحی و تدوین برنامه درسی درس مطالعات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی براساس پژوهش مصوب در مؤسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی و تحت عنوان: "ارائه چارچوب نظری، طراحی و تدوین و اجرای آزمایشی برنامه درسی درس مطالعات اجتماعی دوره راهنمایی" براساس رویکرد حل مسأله و پژوهشگری دانش‌آموز،صورت گرفته است.
با توجه به اهمیت رویکرد حل مسأله در دوره‌های مختلف تحصیلی که در فوق بدان اشاره شد و ضرورت پژوهش در این رویکرد در آموزش درس‌های حوزه اجتماعی، که کمتر به ارزشمندی این دروس توجه می‌شود، کار مطالعاتی تا مرحله طراحی و تدوین برنامه درسی دنبال شده است. یافته‌های این پژوهش تا این مرحله، در دو بخش ۱٫ تدارک مبانی نظری و چهارچوب‌های راهنمای رویکرد حل مسأله در حوزه درس‌های اجتماعی و ۲٫ طراحی و تدوین برنامه درسی مطالعات اجتماعی براساس رویکرد حل مسأله در دروه راهنمایی، که شامل راهنمای برنامه درسی و کتاب راهنمای تدریس می‌باشد، ارائه می‌گردد. این پژوهش از نوع پژوهشهای توسعه‌ای بوده است و تا مرحله تدوین برنامه درسی، ۶ مرحله را طی کرده‌است. در این جلسه کوشش می‌شود تا تصویری از بخش‌های مختلف برنامه درسی طراحی و تدوین شده درس مطالعات اجتماعی دوره راهنمایی براساس رویکرد حل مسأله بدست داده شود تا زمینه آشنایی با ساختار درسها، موقعیت‌های یادگیری ایجاد شده در درسها، زمینه‌های اساسی محتوایی و مضامین درسها و نمونه‌ای از درس‌های تولید شده فراهم گردد.
واژگان کلیدی:
رویکرد حل مسأله، طراحی و تدوین برنامه درسی، مطالعات اجتماعی،کاوشگری، تفکر سطح بالا،موقعیت‌های یادگیری،مضمون درسی، دوره راهنمایی تحصیلی، حل مسأله تیمی،زمینه‌های موضوعی و محتوایی،راهنمای برنامه درسی،راهنمای تدریس