" برنامه درسی پنهان با رویکرد تربیت دینی "
نظام تربیتی همواره رو بسوی اهدافی معین دارد و سیاست گذاریها و برنامه ریزیهای آن در راستای دستیابی به اهداف مذکور صورت می گیرد. در عین حال پیچیدگی فرایند تربیت و ارتباط تنگاتنگ آن با زمینه های فرهنگی- اجتماعی، باعث تأثیرپذیری این فرایند از عواملی خارج از خویش خواهد شد. از سوی دیگر تعامل مؤلفه های گوناگون مطرح در فضای جامعه انسانی، استقلال نظام تربیتی را مورد تردید قرار داده و آن را به صورت نظامی باز تحت تأثیر شرایط محیطی و انسانی بازتعریف می کند.(الزامات جامعه انسانی قرار می دهد)
این مجموعه مؤلفه های تأثیرگذار بر فرایند تربیت که در عین اهمیت، به دلیل عدم طرح در سیاست گذاری های رسمی در لایه ای پنهان برنامه درسی را از خویش متأثر می سازند؛ با نام برنامه درسی پنهان یاد می شود. برنامه درسی پنهان که در سالهای اخیر توجه محققان و اندیشمندان حوزه برنامه درسی را به خود مشغول داشته از جمله عوامل حیاتی مؤثر بر بروندادهای تربیتی به شمار می رود و بررسی و تحلیل آن ابعاد بدیعی از برنامه درسی را برای دست اندرکاران این حوزه مکشوف می سازد.
در این میان تربیت دینی به دلیل ارتباط عمیق با عوامل و شرایط فرهنگی- اجتماعی و ریشه داری در باورهای رایج اجتماعی بیش از سایر حوزه های تربیت متأثر از برنامه درسی پنهان خواهد بود. از این رو پرداختن به برنامه درسی پنهان در این عرصه از ضرورت بیشتری برخوردار است و پیش نیاز برنامه ریزان این حوزه به شمار می رود.
نشست حاضر در پی آن است تا برنامه درسی پنهان را از این زاویه مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. به نظر می رسد عوامل دست اندرکار برنامه درسی پنهان در دو دسته کلان قرار می گیرند که بررسی هریک از آنها می تواند تربیت دینی را به گونه ای واقع گرایانه تر تبیین نماید:
– نقش نهادهای غیررسمی در شکل گیری برنامه درسی پنهان تربیت دینی:
– خانواده
– رسانه جمعی
– جامعه
– روابط و گروه های غیررسمی نظام آموزشی (شامل روابط کارکنان نظام آموزشی با یکدیگر، معلمین با دانش آموزان و دانش آموزان با یکدیگر)
– روابط غیررسمی محتوای دروس با یکدیگر
– خانواده
– رسانه جمعی
– جامعه
– روابط و گروه های غیررسمی نظام آموزشی (شامل روابط کارکنان نظام آموزشی با یکدیگر، معلمین با دانش آموزان و دانش آموزان با یکدیگر)
– روابط غیررسمی محتوای دروس با یکدیگر
– نقش ساختار رسمی نظام آموزشی (سیاست گذاریها، قوانین و روندهای رسمی) در شکل گیری برنامه درسی پنهان تربیت دینی
– قوانین و سیاست گذاریهای انضباطی- تشویقی
– فضای فیزیکی محیط آموزشی
– سیاست گذاری های حاکم بر فعالیت های پرورشی و فوق برنامه
– سیاست گذاری های زمانی- اولویتی برنامه ریزی دروس
– قوانین و سیاست گذاریهای انضباطی- تشویقی
– فضای فیزیکی محیط آموزشی
– سیاست گذاری های حاکم بر فعالیت های پرورشی و فوق برنامه
– سیاست گذاری های زمانی- اولویتی برنامه ریزی دروس