به لطف خداوند نشست سوم گروپ "برنامه درسی و فرهنگ"با شور و شکوه فوق العاده ای برگزار شد.حضور پرتعداد اساتید، دانشجویان و سایر علاقمندان در این نشست از یک سو و سخنرانی پر شور و چالشی دکتر فاضلی و اعضای میزگرد ( دکتر موسی پور،دکتر فراستخواه، دکتر طلایی )بویژه نقد صحبت های دکتر فاضلی از سوی دکترکیامنش به عنوان یکی از حضار، از سوی دیگر چنان فضایی را وجود آورد که وصف ناشدنی است. شاید تصاویر و صدای نشست تا حدودی بتواند بخشی از این فضا را برای شما ترسیم نماید.
خلاصه ای از گزارش همین نشست را که سرکار خانم دکتر نیکنام( عضو اصلی سیگ) تهیه کرده اند. در ادامه می آید.
با تشکر مجدد از ایشان
"چهارشنبه ۲۷ دی ماه، سومین جلسه سیگ برنامه درسی و فرهنگ با عنوان «روش به مثابه فرهنگ» برگزار شد. سخنران این جلسه، اقای دکتر فاضلی و اعضاء میزگرد، آقایان دکتر موسی پور، دکتر فراستخواه، و دکتر طلایی بودند. سالن اجتماعات علامه جعفری مملو و دانشجویان و اساتید رشته های مختلف از جمله، علوم تربیتی، جامعه شناسی، انسان شناسی، اقتصاد، پزشکی، ارتباطات، علوم سیاسی و … بود.محور سخنرانی دکتر فاضلی این پرسش بود که «تلقی موجود در آکادمیای علوم انسانی و اجتماعی ایران از روش تحقیق چیست و روش تحقیق در این حوزه های دانشگاهی چه کژکارکردهایی دارد؟»
قبل از هرچیز ایشان بر سه نکته کردند:
اول اینکه با این سخنرانی قصد نفی روش و روش شناسی را ندارند.
دوم اینکه قصد انکار پیشرفتهای علوم انسانی و علوم اجتماعی در ایران را ندارند.
و سوم اینکه قصد ورود به بحث های معرفت شناسانه را هم ندارند.
دکتر فاضلی در نظر داشتند سخنرانی خود را در پنج بخش ارائه کنند:
۱- توضیح اهمیت این پرسش، ۲- توصیف پدیده ای به نام ایدئولوژیک و هژمونیک شدن روش تحقیق در علوم انسانی، ۳- علت وقوع این پدیده، ۴- پیامدهای ایدئولوژیک و هژمونیک شدن روش تحقیق، ۵- پیشنهادهایی برای اصلاح.
اما فقط فرصت و زمان برای پرداختن به دوگام از مباحث ایشان بیشتر فراهم نشد. ایشان با ارائه سیر تاریخی به بحث روش تحقیقدر آکادمیای علوم انسانی و اجتماعی ایران، آن را پدیده ای کاملاً مدرن دانستند که تا شصت هفتاد سال قبل چیزی به نام روش تحقیق و آموزش آن وجود نداشت. اما امروزه در رشته های علوم انسانی و اجتماعی آن قدر اهمیت پیدا کرده است که حدود سی واحد به آن اختصاص داده شده است و در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری حضور دارد.
از نظر دکتر فاضلی، گفتمان روش تحقیق در ایران باعث شده است که دانشگاهیان غیرمولد، اندیشه های تولید شده را با حربه «غیر روش مند بودن» سرکوب کنند و بعضاً حرفهای باطلی را که فاقد ارزش مفهومی و تأثیرگذاری اجتماعی-سیاسی بوده علمی قلمداد کرده اند چون روش مند بوده اند!
از نظر دکتر فاضلی، مشکل دیگر روش تحقیق در جامعه دانشگاهی ما،آن است که روش ابزاری شده برای غلبهیک نوع فرمالیزم یا صورتگرایی بر محتوا. به جای اینکه روش ابزاری باشد برای داوری در مورد یافته های علمی، ابزاری شده برای اثبات باطل و جلوگیری از حق! از نظر ایشان، تربیت پژوهشگر نیازمند محیط پژوهشی، منش، و هنر پژوهش است و در کنار این سه، دانش روش تحقیق هم لازم است. در حالی که ما می خواهیم با فقدان سه پایه مهم، صرفاً تکنیک بیاموزیم. از نظر سخنران این جلسهشرط اصلی پژوهشگر شدن وجود انرژی عاطفی است که از زنجیره عاملی آیین های علمی بوجود می آید.
بحث میزگرد و به دنبال آن طرح دیدگاه ها و نقطه نظرات حضار جلسه، فضایی پر از هیجان و احساسات بر جلسه حاکم کرده بود. از سئوالات حضار بر می آمد که عده ای دیدگاه آقای دکتر فاضلی را بر ضد روش و خلاقیت کش تفسیر می کنند. علیرغم آنکه جلسه نیم ساعت تمدید شد اما ابهامات و دیدگاه های مختلف موجب شد که بخش بعدی مباحث به جلسه ای آینده سیگ برنامه درسی و فرهنگ موکول شود. علاقمندان می توانند فایل صوتی سخنرانی دکتر فاضلی و نقدهای وارده از بر ایشان به ویژه از سوی آقای دکتر کیامنش در وبلاگ گروپ به آدرس زیر استماع نمایید:
