گروپ روش شناسی مطالعات تربیتی (برنامه درسی)

مقدمه
با گذشت حدود یک قرن از آغاز انجام پژوهش های سازمان یافته –یا به اصطلاح "علمی" – در حوزه تعلیم و تربیت در دنیا، این مطالعات و تحقیقات همچنان آماج نقدهای پی در پی ناظر بر کیفیت و اثربخشی آنهاست.در حوزه کیفیت مطالعات تربیتی، روش شناسی این پژوهش‌ها با چالش‌های فراوانی مواجه است و از آنجایی که از تحقیقات تربیتی انتظار می‌رود که زیربنای شناخت نظری پدیده‌های آموزشی و عمل تربیتی را به گونه¬ای فراهم کند که بتوان بر اساس آن¬ها به سیاست گذاری و تصمیم گیری صواب در نظام آموزش و پرورش پرداخت، لذا توجه به مبحث شناخت دقیق روش ها – روش شناسی- بسیار حائز اهمیت است. در کشور ما نیز، هم بواسطه جوان بودن حوزه تحقیقات تربیتی –در مقایسه با کشورهای توسعه یافته- و هم بواسطه تسلط غالب یک پارادیم روشی بر پژوهش های تربیتی کشور ظرف سه دهه گذشته – پارادایم کمی- حوزه روش شناسی تحقیقات تربیتی کمتر مستقیما مورد بحث و نقد قرار گرفته است. شاهد این مدعا را نیز میتوان انتشار تنها یک کتاب (روش شناسی مطالعات برنامه درسی) و یک ویژه نامه از مجله "نوآوری های آموزشی" در زمینه روش شناسی دانست که اتفاقا در مقالات این ویژه نامه تک-محوری بودن ترجیحات روش شناختی پژوهشگران تربیتی در ایران و تمرکز کتب و مقالات چاپی بر پژوهش های کمی تبیین گردیده است. البته نباید این حقیقت نه چندان شیرین را هم نادیده بگیریم که پژوهش هایی هم که روش های کمی برای گردآوری و تحلیل داده خویش بهره جسته اند از مرز تحلیل های آماری استنباطی ساده تا متوسط (یعنی رگرسیون و تحلیل مسیر و تحلیل عاملی) فراتر نرفته اند و مقالات چاپ شده در مجلات ایرانی تعلیم و تربیت از منظر بکارگیری روش های پیچیده و پیشرفته آماری و استدلالهای حاصل از آنها، با مقالات مشابه در مجلات بین المللی تعلیم و تربیت قابل مقایسه نیستند.

این ها نشان از این واقعیت می دهند که حوزه روش شناختی تحقیقات تربیتی هم از منظر نظری و هم از منظر مهارتی نیازمند واکاوی و جهد جدی دارد. از این رو تشکیل گروه روش شناسی مطالعات تربیتی با هدف ایجاد محملی برای بحث، تبادل نظر و آگاهی دادن در خصوص شناخت، گسترش و پیشبرد روش های پژوهیدن در قلمرو تعلیم و تربیت پیشنهاد می گردد.
ضرورت تشکیل گروپ
• ضرورت ایجاد فرصت و محملی برای اندیشیدن، واکاوی،بحث و نظرورزی در خصوص بنیادهای نظری – از قبیل معرفت شناختی، هستی شناختی، ارزشی- روش های تحقیقی که مدت مدیدی است توسط محققان بکارگرفته شده و به دانشجویان تدریس شده است.
• ضرورت هم افزایی علمی و دانشی متخصصان تربیتی با سایر رشته های علوم انسانی از جمله جامعه شناسی، روانشناسی، انسان شناسی، مطالعات فرهنگی و دینی در خصوص بسط، تعمیق و تدقیق روش های پژوهشی خاصه بصورت میان رشته ای .
• ضرورت ایجاد فرصت و محملی برای فراگیری و توسعه روش های پیشرفته انجام پژوهش در حوزه تعلیم و تربیت و ظرفیت سازی برای تربیت پژوهشگران متبحر در رده های مختلف (مدیر پروژه پژوهشی، تحلیلگر داده ها، پژوهش یار، …)
• ضرورت فراهم کردن فرصتی برای نشر و همگانی سازی یافته‌های جدید در حوزه¬ی روش¬شناسی تحقیقات تربیتی .
اهداف
۱-همانطور که از کلمه روش شناسی بر می آید هدف اصلی این گروپ شناخت دقیق و عمیق و واکاوی مبانی فلسفی، معرفت شناختی و هستی شناختی روشهای بکارگرفته شده برای انجام تحقیقات تربیتی است.
۲-شناسایی، شناساندن و غنابخشیدن به تنوع روشهای پژوهشی بکارگرفته شده درتحقیقات تربیتی که هم اکنون درکشور رایج است.
۳-پیشبرد روشهای پیشرفته وپیچیده تحلیل داده های کمی همانند مدل سازی های معادلات ساختاری، مدل سازی های جندلایه، تحلیل مسیر، تحلیل داده های طولی.
۴-معرفی، بکارگیری و توسعه استفاده از نرم افزارهای تحلیل داده های کمی،خصوصا نرم افزارهای جدیدهمانند MLWIN، STATA ،LISREL همجنین بکارگیری توانمندی های پیشرفته تر درنرم افزارهای رایج مثل SPSS ،EXCEL. در واقع بواسطه روش های آموزشی معنی دار و مرتبط با داده های واقعی زندگی و همچنین لذت بکارگیری نرم افزار های تسهیل کننده ی محاسبات آماری به دنبال آشتی دانشجویان علوم تربیتی با آمار و تحقیقات کمی پیشرفته هستیم.
۵- معرفی، تعمیق و ظرفیت سازی در بین دانشجویان و کارشناسان وزارت آموزش و پرورش در خصوص روشهای کیفی درمطالعات تربیتی با تاکید برروشهای انجام چنین پژوهش هایی ،چالش های پیش رو و ارائه نمونه. دراین خصوص روشهای که کمتردرکشورمورداستفاده قرارگرفته است مدنظراست؛مثل روشهای حکایی،قوم نگاری،پدیدارشناختی، فلسفی…
۶-معرفی،آموزش وظرفیت سازی برای بکارگیری نرم افزارهای ایجادشده جهت انجام پژوهش های کیفی همانند nvivo, MAXQDA

اعضا
۱٫ دکترابراهیم طلایی( دکترای تکنولوژی آموزشی ،کارشناسی ارشد روش شناسی پژوهشهای تربیتی)
۲٫ دکترمحمودمهرمحمدی (دکترای برنامه درسی واستاد دانشگاه تربیت مدرس)
۳٫ دکترمحمدعطاران (دکترای برنامه درسی ودانشیار دانشگاه تربیت معلم)
۴٫ دکترعلیرضاصادق زاده( دکترای فلسفه تعلیم وتربیت واستادیاردانشگاه تربیت مدرس)
۵٫ دکترسعیدصفایی ( دکترای برنامه درسی)
۶٫ دکتر یزدان منصوریان (دکترای علوم کتابداری واطلاع رسانی واستادیاردانشگاه تربیت معلم)
۷٫ سیده معصومه مزینانی(دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تهران)
۸٫ سمیه بهمن آبادی (دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد)
۹٫ معصومه کیانی(دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم وتربیت دانشگاه تربیت مدرس)
۱۰٫ رسول استخری ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۱٫ زهراابوطالبی ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۲٫ زهره یزدی ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۳٫ رضوان صفیان ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۴٫ مکرمه پهلوان ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۵٫ افسانه معصومی ( دانشجوی فوق لیسانس تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت معلم)
۱۶٫ اصغرشیرعلی پور(فوق لیسانس تحقیقات آموزشی ازدانشگاه تربیت معلم)
۱۷٫ ملیحه گلفام (دانشجوی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس)
۱۸٫ مریم احمدی (دانشجوی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس)
برنامه‌های گروپ
برنامه‌های بلند مدت
• تدوین فصلنامه جهت انتشارات مقاله‌های مرتبط با اهداف گروپ.
• تدوین خبرنامه الکترونیکی.
• سفارش ترجمه، تالیف کتب و مقالات در حوزه روش شناسی مطالعات تربیتی.
برنامه‌های میان مدت
• برگزاری همایش‌های ملی و بین‌المللی در زمینه¬ی روش شناسی پژوهش‌های تربیتی.
برنامه‌های کوتاه مدت
• نشست ماهانه گروپ با حضور سخنرانان داخلی و یا خارجی در راستای اهداف گروپ،
• برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت در خصوص آموزش روش های نوین و پیشرفته پژوهشگری در حوزه تعلیم و تربیت
• ایجاد ارتباطی سازمان یافته با حوزه های پژوهشی وزارت آموزش و پرورش، اداره های کل آموزش و پرورش به منظور آگاهی بخشی در خصوص اهمیت موضوع روش شناسی تحقیقات تربیتی و معرفی، گسترش و آموزش روش های پیشرفته پژوهیدن و همچنین معرفی روش های نوین