گزارش جلسه آبان ماه (چهارم) گروه مطالعاتی برنامه درسی، شواب و عمل فکورانه

کارگاه ها و دوره های آموزشی

تاریخ جلسه: ۳۰/آبان/۸۹
دانشگاه تربیت مدرس
حاضران: دکتر مهرمحمدی، دکتر موسی پور، آقای میرعرب، آقای خسروی، خانم آل حسینی، خانم نیکنام، خانم بزرگ(عضو جدید)، خانم خاکباز

جلسه با ادامه¬ی بحث روی مقاله¬ی پرکتیکال۱ شواب آغاز شد. محور بحث، بخش دوم مقاله¬ی سه قسمتی شواب و مسئله¬ی انتقاد وی از نظریه در برنامه ریزی درسی و راهکارهای پیشنهادی او بود. به طور خلاصه می¬توان گفت شواب، سه مسئله را در خصوص نظریه برنامه درسی مطرح می¬کند:
۱- نظریه به خاطر نظریه بودن، کل گرایانه عمل می¬کند و در از موارد جزیی چشم می¬پوشد و حال آنکه در تعلیم و تربیت، با شرایط واقعی سر و کار داریم که به ندرت نظریه پذیر باشد.
۲- برنامه درسی بر یک نظریه بنا می¬شود و حال آنکه ما نظریه های رقیب زیادی در هر موضوع داریم که برنامه ریز درسی باید گستره¬ی دید خود را به همه¬ی آنها معطوف کند.
۳- برنامه درسی بر جنبه¬های گوناگون نظریه ها اعم از فرد، جامعه، فرهنگ و … توجه نمی¬کند در حالی¬که نباید از هیچ نکته¬ای که در برنامه ریزی درسی مؤثر واقع می¬شود غفلت کرد.
شواب دو رویکرد Practical و Eclectic را چاره¬ی مواجهه با این سه مسئله می¬داند و هنرهای عملی را به عنوان ابزاری برای عملی کردن ایده اش معرفی می¬کند. البته او در مقاله¬ی پرکتیکال ۲ به طور مبسوط به هنرهای عملی می¬پردازد اما فی الحال آنها را شامل چهار مرحله¬ی اصلی زیر می¬داند:
۱- درک شرایط به دلیل حفظ انسجام (انقلابی عمل نکردن در برخورد با مسایل تعلیم و تربیت)؛
۲- مسئله یابی با درگیری با عمل (رفتن به شرایط عمل آموزش و تشخیص مسئله در گود عمل)؛
۳- خلق بدیل¬های پیشنهادی با پیش بینی آثار جانبی احتمالی هر بدیل (استفاده خادمانه و تکثرگرایانه از نظریه¬ها و نه مخدوم بودن به یک نظریه)؛
۴- فکورانه عمل کردن (انتزاعی عمل نکردن و دنبال تعمیم نبودن).

در نهایت، اعضای گروه بر روی برنامه¬ی پیشنهادی خود برای همایش تربیت معلم مبنی بر دو مقاله¬ی Craig تمرکز کرده و بر روی طرح خبرنامه¬ی شماره ۲ به توافق رسیدند.
جلسه¬ی آینده، بحث مقاله¬ی پرکتیکال ۲ آغاز خواهد شد.