معرفی کتاب: یادگیری الکترونیکی: مبانی، طراحی، اجرا و ارزشیابی
مولفان: دکتر فرهاد سراجی
دکتر محمد عطاران
با توسعه ابزارها و امکانات فناورانه در عرصه های مختلف، پیشرفت های چشمگیری در عرصه طراحی محیط های یادگیری به وجود آمده است. توسعه این ابزارها و فناوری ها از یک سو به تقویت محیط های یادگیری حضوری و از سوی دیگر به شکل گیری محیط های یادگیری الکترونیکی و ترکیبی منجر شده است. ویژگی ها و قابلیت های این فناوری ها نظیر؛ ویژگی های هرزمانی، هرمکانی، چندرسانه ای، ارتباطی و اطلاعاتی فرصت های گوناگونی را در اختیار مدیران، سیاستگذاران، طراحان و مجریان آموزشی قرار می دهد تا با تدارک محیط های یادگیری جدید به برخی از موانع محیط های یادگیری حضوری غلبه کنند. لیکن باید توجه داشت که طراحی، راه اندازی و نگهداری این گونه محیط ها به دانش و مهارت های گوناگونی در زمینه های فنی، پداگوژیکی( تربیتی) و مدیریتی نیاز دارد.
دانش فنی مورد نیاز به نحوه تهیه سرورها، پهنای باند مورد نیاز، مکانیزم های شبکه، سخت افزارها و نرم افزارها اشاره دارد. دانش پداگوژیک به نحو تلفیق عناصر آموزش با قابلیت های فناوری، طراحی برنامه درسی، تعیین اهداف، محتوا، فعالیت های یادگیری، شیوه تدریس و شیوه های ارزشیابی تاکید دارد و دانش مدیریتی به فرآیند هزینه ها، درآمدها، ثبت نام، صدور مدرک، بازاریابی، مسائل حقوقی و تنظیم ساختار سازمانی حضوری و مجازی توجه دارد. از این رو سازمان های آموزشی و دانشگاه ها در مراحل مختلف ایجاد محیط یادگیری الکترونیکی به این گونه تخصص ها نیاز دارند.
این سازمان ها باید در مرحله راه اندازی کمیته ای تشکیل دهند که اعضای آن متشکل از این تخصص ها باشند و در گام های بعدی نیز برای تدارک ساختارهای سازمانی، طراحی دوره ها و اجرای آن ها باید از این تخصص ها بهره گیرند. بر این اساس می توان گفت راه اندازی دوره های یادگیری الکترونیکی فعالیت کاملا فنی یا پداگوژیک صرف نیست، بلکه هدایت و اداره موفق این محیط ها به ترکیب متناسب تخصص های فنی، پداگوژیک و مدیریتی نیاز دارد.
مولفان این کتاب ضمن تاکید بر استفاده متناسب از تخصص های دخیل در طراحی و اجرای یادگیری الکترونیکی، نقش دانش و مهارت های پداگوژیک را در بهبود کیفیت آموزش در این محیط ها حائز اهمیت تلقی می کنند و به اعتقاد آنها بعد فنی و مدیریتی نیز در راستای تسهیل و کمک به تحقق یادگیری و با محوریت بعد پداگوژیک به کار گرفته می شود. از همین رو این کتاب با تاکید بر بعد پداگوژیک در ده فصل تنظیم شده است و تلاش می کند به برخی از سوالات زیر پاسخ دهد: یادگیری الکترونیکی چیست و انواع آن کدام است؟ چه عواملی در طراحی برنامه درسی در محیط الکترونیکی موثرند؟ سامانه های مدیریت یادگیری چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟ عناصر برنامه درسی حضوری و الکترونیکی چه تفاوت ها و شباهت هایی با یکدیگر دارند؟ یادگیرنده الکترونیکی برای موفقیت در این محیط به چه مهارت هایی نیاز دارد؟ نقش و وظایف معلم در محیط الکترونیکی چیست؟ چگونه می توان کیفیت دوره های یادگیری الکترونیکی را به طور مداوم ارزشیابی کرد؟ شیوه های طراحی برنامه درسی در محیط های یادگیری ترکیبی چگونه است؟