گزارش مختصری از همایش چهاردهم ( فرهنگ و برنامه درسی)
چهاردهمین همایش سالانه انجمن مطالعات برنامه درسی ایران با موضوع « فرهنگ و برنامه درسی» در تاریخ دهم و یازدهم شهریور ماه در دانشگاه بوعلی سینا با حضور ۱۷۰ نفر از اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته مطالعات برنامه درسی، ۳۰ نفر از معلمان و کارشناسان اداره کل آموزش و پرورش برگزار گردید. موضوع و محل برگزاری این همایش در مورخه ۱۴/۸/۹۴ در یکی از جلسات انجمن مطالعات برنامه درسی به تصویب رسید و پس از آن جلسات به صورت هفتگی برای برنامه ریزی فرآیند علمی و اجرایی آن در دانشگاه بوعلی سینا پیگیری شد. در فرآیند علمی این همایش ۲۹ عضو هیات علمی با مرتبه دانشیاری و استادی به عنوان عضو کمیته علمی از دانشگاه های کشور مشارکت داشتند و ۴۰ داور نیز در فرآیند داوری و ارزیابی مقالات همکاری نمودند که مجموعا ۶۹ نفر در فرآیند علمی همایش کمک نمودند. دبیرخانه اجرایی نیز با تشکیل کمیته های پذیرش، اسکان، حمل و نقل، تغذیه، پذیرایی، گردشگری و راهنمایی، پشتیبانی با ترکیب ۲۲ دانشجو، ۵ کارمند و ۳ عضو هیات علمی شکل یافت و پیگیری امور اجرایی را عهده دار شد. مجموعا ۴۴ جلسه برای برنامه ریزی، تصمیم گیری و پیگیری امور اجرایی در زمان قبل از برگزاری همایش انجام شد.
افتتاحیه این همایش در ساعت نه صبح روز چهارشنبه دهم شهریور ماه با حضور اعضای هیات رییسه دانشگاه، اساتید ممتاز، پیشکسوت و فرهیخته رشته، دانشجویان و جمعی از علاقمندان با تلاوت قرآن و پخش سرود ملی آغاز شد. سپس دکتر محمدیفر معاون پشتیبانی و اداری و مالی دانشگاه از طرف رییس دانشگاه به مهمانان خیر مقدم گفتند و آنگاه به تبیین نسبت فرهنگ با کتابت و تعلیم و تربیت پرداختند. پس از آن دبیر علمی همایش دکتر فرهاد سراجی با اشاره به جایگاه و اهمیت فرهنگ در برنامه درسی عنوان نمود که بدون توجه به بافت فرهنگی – اجتماعی آموزش، پژوهش و تولید فناوری به عنوان سه رسالت مهم مدرسه و دانشگاه محقق نمی شود و نظام آموزشی اثربخشی و کارآیی خود را از دست می دهد و در نزد جامعه از اعتبار و ارزش آن کاسته می شود. این همایش با درک حساسیت موضوع با فراهم سازی نشست های علمی، انتخاب مقاله های ارزشمند و زمینه سازی برای امکان تعامل بین صاحب نظران و دانشجویان برای تبیین نسبت بین فرهنگ و برنامه درسی تلاش کرده است که حاصل آن ارائه دو سخنرانی کلیدی، پنج نشست علمی، ۴۶ ارائه مقاله و ۴۲ مقاله پوستری، یک کارگاه آموزشی، یک نشست بزرگ برای معلمان استان، یک اردوی تفریحی در گنجنامه و تشکیل مجمع عمومی انجمن در باغ تفریحی دانشگاه بود.
بر این اساس ویژگی های کلی این همایش به قرار زیر است:
۱)ارائه دو سخنرانی کلیدی. سخنران کلیدی اول همایش دکتر محمود مهر محمدی رییس انجمن مطالعات برنامه درسی و رییس دانشگاه فرهنگیان بود که با عنوان « در تکاپوی دست یابی به نقشه ای از محل التقای فرهنگ و جغرافیای برنامه درسی» به سخنرانی پرداخت. در ادامه پس از پذیرایی مهمانان دکتر محمدرضا سرکارآرانی با موضوعی تحت عنوان« تربیت معلم اجتماع محور: به سوی طراحی اثربخش آموزش و یادگیری در کالج های تربیت معلم» سخنرانی کرد.
۲) بعد از ظهر روز چهارشنبه جلسات در دانشکده علوم انسانی با برگزاری نشست های علمی و دو سالن ارائه مقاله موازی ادامه یافت. در ساعت چهارده الی شانزده نشستی با عنوان فرهنگ و پژوهش در برنامه درسی با بحث در زمینه اقدام پژوهی، درس پژوهی و روایت پژوهی مطرح شد که اعضای آن نشست علمی دکتر سرکارآرانی، خانم دکتر خاکباز، دکتر یحیی معروفی و خانم زهره کرمی بودند و همزمان ده مقاله شفاهی نیز در اتاق های ۱۲ و ۱۶ دانشکده با داوری اعضای پنل ها پیگیری شد. پس از پذیرایی از ساعت شانزده و سی دقیقه تا هیجده نیز نشستی با عنوان « ارزش ها، باورها و آموزش ریاضی» با همت خانم دکتر زهرا گویا، دکتر خسرو باقری و دکتر علی عسگری برگزار شد و همزمان در اتاق های ۱۶ و ۱۲ ده مقاله شفاهی توسط مشارکت کنندگان ارائه گردید.
۳) همزمان با این جلسه از ساعت ۱۶ تا ۱۸ گردهمایی بزرگی برای ۳۳۰ نفر از معلمان استان همدان تدارک دیده شد تا در سالن شهید چمران در زمینه درس پژوهی به پای صحبت های دکتر سرکارآرانی بنشینند و در پایان این نشست معاون پژوهشی اداره کل آموزش و پرورش از دکتر سرکارآرانی تقدیر نمودند.
۴) پس از اتمام نشست های علمی، شرکت کنندگان در همایش از دهکده تفریحی و تاریخی گنجنامه بازدید کردند و سپس جهت صرف شام در باع دانشگاه حضور یافتند. مجمع عمومی انجمن بعد از شام با مشارکت اعضا در محل باغ دانشگاه تشکیل جلسه داد و موضوعات مهم انجمن در آن طرح و بررسی شد.
۵) نشست سوم با عنوان « فضای مجازی، آسیب های فرهنگی و دلالت های برنامه درسی» توسط دکتر فرهاد سراجی و دکتر عباس رضوی راس ساعت هشت و نیم صبح پنجشنبه در سالن شهید چیت سازیان دانشکده علوم انسانی برگزار شد و همزمان تعداد ده مقاله در دو سالن موازی ارائه گردید. بعد از پذیرایی دکتر مصطفی قادری با موضوعی تحت عنوان « تناقضات فرهنگ بومی و فرهنگ علمی در برنامه درسی» به بحث پرداخت و همزمان نیز در سالن ارائه مقاله ها ادامه یافت.
۶) در ساعت ده تا سیزده کارگاهی با عنوان درس پژوهی در آموزش ریاضی توسط دکتر عبادی و زهره کرمی با شرکت سی نفر در اتاق ۱۳ برگزار شد.
۷) از ساعت ده تا یازده نمایشگاه ارائه پوسترها و طرح پوستر خوانی اجرا شد و شرکت کنندگان مقاله های پوستری را مورد ملاحظه قرار دادند.
۷) بعد از نماز و ناهار نشست دیگری با عنوان « تبیین ضرورت ها، فرصت ها و چالش های برنامه درسی چندفرهنگی» با حضور دکتر محمود مهرمحمدی، دکتر علیرضا صادقی، دکتر نیکنام و دکتر کشتی آرای برگزار شد و همه شرکت کنندگان در سالن شهید چیت سازیان پای این نشست بودند.
۸) پس از این نشست بلافاصله برنامه اختتامیه همایش انجام شد که در آن پس از جمع بندی مختصر دبیر علمی از عوامل اجرایی و برگزار کنندگان نشست ها تقدیر شد.
۹) حضور دکتر محمد حسین پروند استاد بازنشسته و پیشکسوت رشته از نکات قابل توجه این همایش بود که بارها در نشست ها به ایراد سخن پرداخت و در مراسم اختتامیه از ایشان و همچنین از دکتر مهرمحمدی، دکتر گویا، دکتر صادقی، دکتر سراجی، دکتر خاکباز و دکتر علی عسگری تقدیر شد.
به طور خلاصه در این همایش، دو سخنرانی کلیدی، پنج نشست علمی، 46مقاله شفاهی ارائه شد و ۴۲ مقاله پوستری به نمایش درآمد. همچنین یک کارگاه در حوزه درس پژوهی انجام شد. از اداره کل آموزش و پرورش سی نفر از معلمان کارشناسان و معلمان در دو روز همایش در نشست ها و ارائه مقاله ها شرکت داشتند و ۳۳۵ نفر از معلمان استان نیز در یک نشست علمی بزرگ شرکت کردند. انعکاس خبری آن از طریق صدا و سیما چشمگیر بود. در نهایت برنامه راس ساعت هفده و نیم عصر پس از پذیرایی از مهمانان به اتمام رسید.
انشاالله تلاش های همکاران علمی و اجرایی بنده در دانشگاه بوعلی سینا توانسته باشد زمینه رضایت عزیزان شرکت کننده در همایش را فراهم آورد. در بخش اجرایی همایش خانم پروانه رسولی فرخ به عنوان مدیر اجرایی همایش برای هماهنگی و مدیریت امور اجرایی، آقای دکتر رسول سلیمانی مدیرکل امور دانشجویی برای تغذیه و اسکان و آقای حیدری برای حمل و نقل زحمات قابل توجهی را متقبل شدند و جا دارد از این عزیزان تقدیر شایسته ای به عمل آید.
جالب ترین لحظات این همایش زمانی رقم خورد که دکتر پروند استاد پیشکسوت بدون هماهنگی قبلی از تهران به همدان و سالن شهید چمران آمد، دکتر مهرمحمدی به احترام شرکت کنندگان در همایش سفر چندباره بین تهران و همدان را متقبل شد، دکتر سرکارآرانی در ابتدا توصیف زیبایی از فوت پسر جوان رییس دانشگاه جناب آقای دکتر غلامی به عمل آورد و به این شکل پیام تسلیت خود را به حضور ایشان عرضه داشت، در واپسین لحظات همایش هنوز سالن پر از دانشجویان و اساتید علاقمند بود که بحث ها را پیگیری می کردند و نهایتا اینکه وقتی شرکت کنندگان محل همایش را ترک می کردند، لبخند رضایت آنها خستگی چند روزه همکاران را به طراوت و تازگی بدل می نمود.
انشاالله در همایش های بعدی عزیزان همچنان فعال و پر انرژی به رشته مطالعات برنامه درسی و کشور ایران کمک کنند.
فرهاد سراجی، دبیر علمی همایش
